Ogólniak, czy technikum? A może zawodówka?

  Młoda dziewczyna z wielkim zaangażowaniem przekonuje młodych ludzi do wyboru zawodówki, zamiast męczyć się nauką w ogólniakach nie dających żadnych szans na znalezienie swojego miejsca w życiu. Posłuchajcie sami: https://www.facebook.com/kiedysbylojakosfajniej/videos/704242005112450
Ten glos skłonił mnie do przypomnienia mojego tekstu sprzed 12 lat. Oto on:

   Wczoraj, z woli dyrekcji mojego ekonomika byłem członkiem komisji nadzorującej etap praktyczny egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe dla uczniów technikum logistycznego i technikum organizacji usług gastronomicznych. Nie wszyscy abiturienci przystąpili do tego egzaminu mimo, że może dać im dużą przewagę nad absolwentami ogólniaków. Szczęśliwcy otrzymają dyplom potwierdzający kwalifikacje technika w zawodzie, który sobie wybrali. Daje im to nieporównywalnie większe szanse na rozchwianym rynku pracy w porównaniu z absolwentami liceów ogólnokształcących, którzy ucząc się tylko o jeden rok krócej nie mają przecież żadnego zawodu. Jeśli do tego podejmą studia na kierunku powiększającym nadwyżkę absolwentów nad zapotrzebowaniem rynku pracy, to już możemy mówić o dramacie. Osiem lat nauki (3+5)i …gorycz bezrobocia. Czy tak być musi?

   Idąc na egzamin zabrałem z sekretariatu szkoły dodatek do Gazety Wyborczej z 22 kwietnia 2011 r. pod tytułem: Czas na profesjonalistów. Szkoły zawodowe w świetokrzyskiem.
Patrząc ponad okularami na zdających egzaminy przeglądałem jednocześnie co ciekawsze artykuły i oferty prezentowanych tam szkół.
Już we wstępnym wywiadzie przeprowadzonym z Norbertem Krzystankiem, dyrektorem Wydziału Wspierania Rozwoju Edukacji w Kuratorium Oświaty w Kielcach znalazłem informacje będącą właściwie diagnozą przyczyn zapaści szkolnictwa zawodowego. Pan dyrektor Krzystanek powiedział:

…W latach 90 jednym z założeń zmian systemu edukacji było przekonanie, że młodzi ludzie powinni kształcić się w liceach ogólnokształcących, a dopiero potem ci, którzy nie dostaną się na studia w szkołach zawodowych. Ogólniaków przybywało, powstawały w co drugiej gminie. Technika i zawodówki likwidowano. Na szczęście dobre przetrwały. Zmieniana obecnie podstawa programowa kształcenia, a także wprowadzane zmiany w finansowaniu szkolnictwa zawodowego, niosą nadzieję na odbudowę szkolenia zawodowego. Jest ono po prostu droższe niż w liceum, a samorządów nie stać na samodzielne utrzymanie techników na odpowiednim poziomie wyposażenia technicznego.

Z zamieszczonych tam zestawień wynika, że degradacja szkolnictwa zawodowego została powstrzymana, jednak w województwie świętokrzyskim nadal liczba uczniów LO ma kilkuprocentową przewagę nad liczbą uczniów techników. W innym artykule zachęcającym do odpowiedzialnego wyboru zawodu czytam anegdotkę opowiadaną przez gimnazjalistę, który wybiera się do technikum. Przytoczę ją w całości;

   Do urzędu Pracy przychodzi matka 19-latka. Skończył liceum ogólnokształcące, wpadł w złe towarzystwo, więc rozpaczliwie szuka dla niego pracy. Urzędnik proponuje układanie kamieni pod budowę dróg za 2000 zł netto miesięcznie. Kobieta boi się, że takie pieniądze jeszcze bardziej zepsują syna. Może w takim razie mieszanie zaprawy na budowie, od rana do nocy 1800 zł na rękę?- podpowiada urzędnik
-To też go zepsuje. Czy nie ma czegoś za 1200 zł? – pyta matka.
– A proszę pani, na to trzeba mieć wyższe wykształcenie – podsumowuje urzędnik.
Ano właśnie. Około 40 proc. zatrudnionych w Polsce otrzymuje wynagrodzenie na poziomie płacy minimalnej. Mamy poważne problemy z pracą dla absolwentów, którzy zdecydowali się na nie do końca przemyślane kierunki studiów. Nic też nie wskazuje na to, że ci bezrobotni na starcie znajdą pracę zgodną ze swoim wykształceniem. Raczej muszą się od nowa uczyć nowych zawodów lub wyjechać na saksy do tzw. robót prostych. Tylko Niemcy liczą na to, że po likwidacji barier w zatrudnieniu pojedzie do nich 200-400 tysięcy Polaków w ciągu kilku lat. A przecież wiele państw tzw., starej unii zasysa młodych i wykształconych za nasze pieniądze ludzi prowadząc swoisty drenaż mózgów. Czy tak musi być? Wszyscy wyjadą? A kto będzie dla nas pracował w kraju?

   Podczas odbierania prac od naszych abiturientów zapytałem wielu z nich o to, co brali pod uwagę przy wyborze szkoły? Co zamierzają robić ze sobą po tym egzaminie? Praca, czy studia? Jeśli studia, to jaki kierunek?
Wyniki tej małej sondy niestety potwierdzają problem dość przypadkowego wyboru szkoły. Jeśli ten egzamin zdali z pozytywną oceną – a wymagania są tu dużo wyższe (75%)niż w wobec matury (30%).- to będą mieć zawód i mogą szukać z dużymi szansami na sukces pracy w dość atrakcyjnych zawodach. Mogą też łączyć pracę ze studiowaniem. Wiele z pytanych osób wybiera się na studia, ale jeszcze teraz ( ! ) nie wie na jakie kierunki się wybrać. Spotykałem i takich, którzy świadomie wybrali logistykę i tam kierują swoje kroki. Wielkie możliwości mają przed sobą. Jak je wykorzystają? To czas pokaże.
  Mnie tak po ludzku szkoda tych młodych ludzi, którzy już w gimnazjum muszą dokonać tak trudnego wyboru jakim jest odpowiedź na pytanie zamieszczone w tytule:  Ogólniak, czy technikum? A może zawodówka? To przerasta nawet ich rodziców, którzy zawierają w tej decyzji raczej swoje niespełnione marzenia niż faktyczne predyspozycje swoich pociech. Kto w ogóle zwraca uwagę na predyspozycje, skoro z przeglądanej gazety dowiedziałem się, że …zaledwie kilka gimnazjów w województwie Świętokrzyskim zatrudnia doradcę zawodowego. Uczniowie mogą wprawdzie korzystać z pomocy doradców zatrudnionych w Poradniach Psychologiczni-Pedagogicznych, ale ponieważ one funkcjonują w miastach powiatowych, to…wielką rolę do odegrania mają rodzice – mówi Maria Krogulec-Sobowiec kierownik Pracowni Przedsiębiorczości, Edukacji Matematyczno-Przyrodniczej i Zawodowej w Świętokrzyskim Centrum Doskonalenia Nauczycieli.

...Nie mogą oni zmuszać dzieci, żeby powielały ich ścieżki zawodowe albo myślały, że : „skoro mnie się coś nie udało, to mój syn albo córka powinni zrobić inaczej. Kierowanie swoich dzieci na siłę do liceów jest błędem. Uczeń, który już w gimnazjum nie radzi sobie z niektórymi przedmiotami, ma małe szanse na zdanie matury. Nawet jeśli się prześliźnie przez liceum i uda mu się ją zdać, to ciężko mu będzie kształcić się dalej, aby zaspokoić ambicje rodziców…

Dalej pojawia się taka oto propozycja do przemyślenia:
…Jeśli uczeń ma duże braki w wykształceniu, to nie trzeba się bać zawodówki. Kilku moich kolegów zaczynało od zawodówki, a potem się rozkręcili. Zobaczyli, że to ich pasjonuje. Skończyli technikum, poszli na studia i tam byli bardzo dobrymi studentami.

Ja nie dalej jak dzisiaj otrzymałem list od dziewczyny, która przeszła dokładnie taką samą drogę i teraz kończy pracę magisterską z psychologii. Takich osób jest naprawdę wiele. Dlaczego zatem nie sprawdza się predyspozycji uczniów do konkretnego zawodu? Dlaczego skazujemy ich na gorycz bezrobocia na starcie?
W moim kalendarzu o zdzieranych kartkach znalazłem kiedyś i zachowałem motto autorstwa samego Alberta Einsteina o takiej treści:

„ Nie wolno lekceważyć predyspozycji ucznia do określonego zawodu, zwłaszcza że wykształcają się one zazwyczaj już w bardzo wczesnym wieku – pod wpływem uzdolnień własnych, przykładu członków rodziny i innych okoliczności”.

Wkrótce zacznie się kolejny nabór do szkół średnich. Czy uda się choćby  minimalnie zmniejszyć rozmiary życiowych pomyłek popełnianych przy wyborze szkoły?